PHÁT TRIỂN TƯ DUY TRỰC QUAN HÌNH ẢNH CHO TRẺ ĐỘ TUỔI MẦM NON

“Học mà chơi, chơi mà học” qua các trò chơi phát triển tư duy trực quan hình ảnh là một phương pháp hiệu quả để giúp trẻ dễ dàng tiếp thu kiến thức và phát triển tư duy, điều mà các bậc phụ huynh nên áp dụng.

1.1. Tư duy trực quan hình ảnh là gì?

Tư duy là những “hoạt động” của tinh thần, giúp con người nhận thức đúng đắn về thế giới thông qua cảm giác và hoạt động vật chất.

Tư duy trực quan hình ảnh là loại tư duy sử dụng hình ảnh trong đầu để thiết lập mối quan hệ. Tư duy này bắt đầu hình thành ở trẻ em từ 3-6 tuổi, đánh dấu bước chuyển từ tư duy trực quan – hành động sang tư duy trực quan – hình ảnh. Khi trẻ tiếp xúc với đồ vật nhiều lần, những đồ vật này dần trở thành hình ảnh và biểu tượng trong đầu trẻ. Việc nắm vững hoạt động với đồ vật là tiền đề để hình thành chức năng ký hiệu trong bộ não.

1.2. Tác dụng của tư duy trực quan hình ảnh

Trong khi tư duy trực quan – hành động chủ yếu dựa vào phương pháp "thử và sai", thì tư duy trực quan – hình ảnh không chỉ dựa vào phép thử với vật thật mà còn bao gồm cả phép thử ngầm, nhờ vào chức năng ký hiệu hình thành trong não. Ở giai đoạn này, trẻ có thể giải quyết vấn đề mà không cần cảm nhận trực tiếp.

Tư duy trực quan hình ảnh là nền tảng để trẻ phát triển tư duy trừu tượng, tức là khả năng giải quyết các vấn đề phức tạp hơn bằng cách kết hợp nhiều phương pháp khác nhau. Việc hoàn thiện tư duy trực quan hình ảnh sẽ giúp trẻ phát triển tư duy sau này một cách thuận lợi hơn, đồng thời cải thiện khả năng liên kết các khái niệm một cách linh hoạt.

2. Hoạt động phát triển tư duy trực quan hình ảnh

2.1. Hoạt động 1:

Hãy cho trẻ các khối hình đơn giản và các ô trống tương ứng với các hình dạng. Nhiệm vụ của trẻ là ghép các khối hình sao cho phù hợp với các ô.

Trong quá trình chơi, trẻ sẽ vừa thử nghiệm với các khối hình, vừa ghi nhớ hình dạng của chúng. Việc sắp xếp các khối hình vào ô đúng là bước đầu giúp trẻ chuyển từ tư duy trực quan – hành động sang tư duy trực quan – hình ảnh.

Hoạt động này giúp trẻ phát triển trí óc, khả năng quan sát toàn diện một cách nhanh chóng và hiệu quả. Đây là một trò chơi mà các bậc phụ huynh nên cho con mình tham gia để kích thích sự phát triển tư duy.

2.2. Hoạt động 2:

Ở độ tuổi này, bé chưa biết đọc. Vì vậy hãy mua cho bé sách tranh ảnh đầy màu sắc. Hãy diễn giải cho bé từng bức tranh một gắn với những sự vật gần gũi, thân quen để bé phát triển tư duy về thế giới xung quanh.

2.3. Hoạt động 3:

Hãy để trẻ thoải mái thể hiện khả năng sáng tạo của mình qua hoạt động xếp hình. Ban đầu, bạn có thể yêu cầu trẻ xếp theo các hình dạng đơn giản. Qua quá trình này, trẻ sẽ chuyển các hình ảnh mẫu thành biểu tượng lưu trữ trong não bộ và từ đó sử dụng các biểu tượng này để xếp các khối hình. Đây là bước chuyển từ tư duy trực quan – hình ảnh sang tư duy trực quan – trừu tượng, tức là kết hợp nhiều loại tư duy khác nhau để giải quyết vấn đề. Sau khi làm quen với mẫu hình, bạn có thể để trẻ tự do sáng tạo và xếp các khối hình theo ý thích của mình.

3. Một vài lưu ý khi cho trẻ chơi

Luôn tạo cơ hội cho trẻ tư duy: Bạn cần đặt trẻ vào các tình huống để trẻ sử dụng giác quan và tư duy của mình để giải quyết các vấn đề, từ đơn giản đến phức tạp, từ tư duy trực quan – hành động đến tư duy trực quan – trừu tượng.

Lặp lại trò chơi để củng cố kiến thức: Trẻ con thường hay quên, vì vậy cần lặp lại trò chơi nhiều lần để trẻ nhớ. Việc này giúp củng cố những hiểu biết xung quanh và phát triển khả năng tư duy của trẻ.

Thay đổi trò chơi để tạo hứng thú: Để trẻ không cảm thấy nhàm chán, bạn có thể thay đổi đồ vật và trò chơi để trẻ có thể nhận diện và phân biệt nhiều đồ vật, từ đó rèn luyện trí thông minh và khả năng phản xạ nhanh nhạy hơn.

Cung cấp dinh dưỡng cho não bộ khỏe mạnh: Bên cạnh việc chơi, để phát triển tư duy tốt, việc bổ sung dinh dưỡng hợp lý là rất quan trọng. Các thực phẩm tốt cho sự phát triển trí tuệ như xoài, bơ, chuối, đu đủ, táo,… sẽ giúp tăng cường chức năng não bộ.

Giai đoạn từ 3-6 tuổi là giai đoạn quan trọng cho sự phát triển tư duy của trẻ, vì vậy cha mẹ cần quan tâm và chăm sóc đúng cách để tạo nền tảng vững chắc cho trẻ trong học tập và sự nghiệp sau này.